Dünya Bankası’nın son Türkiye raporunda, büyüme, enflasyon, yoksulluk, bütçe ve para politikası konusunda uyarılar sıralandı. Banka, 2021’de yüzde 10 olduğunu tahmin ettiği Türkiye’deki yıllık ekonomik büyümenin 2022’de yüzde 2’ye düşmesini bekliyor.
Dünya Bankası’nın Türkiye Ekonomi Monitörü raporunun son sayısına göre, 2021 yılında beklentilerin üzerinde güçlü bir büyüme kaydeden Türkiye ekonomisinin 2022 yılında artan yurt içi makroekonomik ve finansal zorlukların büyümeyi yavaşlatması ile birlikte çok daha düşük bir hızda büyümesi bekleniyor.
25 Şubat’ta yayımlanan rapora göre, banka, Türkiye ekonomisinin 2022’de yüzde 2, 2023’te yüzde 3 büyümesini bekliyor. 2021 için büyüme tahmini ise yüzde 10.
Rapor, son Ukrayna krizi öncesinde yazıldığı için, bu bağlamda artan riskleri kapsamıyor.
‘İHRACAT ARTTI AMA REEL GELİRLER AŞINDI’
“Para politikası ayarlarında sıklıkla yapılan değişiklikler, ve geçtiğimiz eylül ayından bu yana gerçekleştirilen bir dizi faiz indirimi, Türk Lirası’nın tarihteki en düşük seviyelere inmesine ve enflasyonun rekor seviyelere yükselmesine yol açmıştır” diyen banka, “2021 yılında ihracatta ciddi bir artış yaşanmasına rağmen, bu zorluklar yoksul hanehalkları için reel gelirleri aşındırmıştır.” değerlendirmesinde bulundu.
COVID-19 pandemisinin de soruna katkıda bulunduğu ve yoksullukla mücadeleyi olumsuz etkilediği belirtilen raporda, “Pandemi ile ilişkili mali destek tedbirleri bu etkilerin biraz hafifletilmesine yardımcı olsa da, pandeminin 2020 yılında yaklaşık 1,6 milyar insanı daha 5,50 ABD$ yoksulluk sınırının altına ittiği ve Türkiye’nin 2019 yılında yüzde 10,2 olan yoksulluk oranını yüzde 12,2’ye yükselttiği tahmin edilmektedir” denildi.
ENFLASYON, YOKSULLUK VE BÜTÇE UYARISI
Ayrıca, her ne kadar gelir desteklerinin ve tüketim sepetindeki değişikliklerin bu etkiyi hafifletmesi mümkün olsa da, Türkiye’de tüketici fiyatlarındaki yüzde 1’lik bir artışın yoksul sayısını yüzde 2 arttırdığı tahmin edildiğini belirten banka, “Resmi istatistiklere göre Ocak 2021’de yüzde 15 olan yıllık enflasyonun Ocak 2022 itibariyle yüzde 48,7’ye yükseldiği düşünüldüğünde, yoksulluk oranının 2021 yılında yüksek seviyelerde seyretmiş olması muhtemeldir” dedi.
Yüksek ve kalıcı enflasyon Türkiye için orta vadedeki temel makroekonomik zorluk olacağına işaret edilen raporda, geleneksel olarak ekonomi için güçlü bir çıpa olan Türkiye’nin mali duruşunun da Türk Lirası’nı istikrara kavuşturmak ve enflasyonu düşürmek için alınan istisnai önlemlerden dolayı baskı altına girmesinin muhtemel olduğu vurgulandı.
Rapor, para politikasının normalleştirilmesine, mali sürdürülebilirliğe öncelik veren bir maliye stratejisine, pandemi ile ilgili acil sağlık sistemi ve sosyal koruma ihtiyaçlarının karşılanmasına, kırılgan durumdaki hanehalklarına ve şirketlere yönelik iyi hedeflenmiş kamu transferlerine ve gelir üretmek amacıyla vergi tabanını genişletmeye yönelik çabalara duyulan ihtiyacı vurguladı.
‘ZORLU DÖNEM’
Dünya Bankası Türkiye Ülke Direktörü Auguste Kouame raporun açıklanması vesilesiyle yaptığı açıklamada şunları belirtti:
“Türkiye ekonomisi ve hanehalkları için zorlu bir dönemden geçiyoruz. Ekonominin tasarrufları harekete geçirme, yatırımları canlandırma ve uzun vadede kapsayıcı ve yoksulluğu azaltıcı bir büyüme sağlama yeteneğini yeniden tesis edebilmesi için, enflasyonu kontrol altına alma çabalarında başarılı olmak ve yeniden yapısal politikalar üzerinde odaklanmak gerekmektedir”.
‘POLİTİKA BELİRSİZLİĞİ TÜKETİMİ VE YATIRIMI BASKILADI’
Türkiye’de 2021 yılında tahmini yüzde 10,0 olan büyüme hızının, politika belirsizliğindeki sert artışın özel tüketimi ve yatırımları baskılaması sebebiyle bu yıl yüzde 2’ye düşmesinin, 2023 yılında ise yüzde 3 olarak gerçekleşmesinin beklendiği belirtilen raporda, “2021 yılında olduğu gibi, 2022 yılındaki büyümede de Avrupa Birliği’ne yapılan ihracatta devam edecek güçlü artış ile birlikte turizmdeki artışa ilişkin ilave beklentilerin de önemli belirleyici etkenler olacağı tahmin edilmektedir. Son dönemdeki makro-finansal istikrarsızlık banka bilançolarını baskılamıştır ve uzun vadeli finansman için sağlanabilecek yurtiçi kaynak geliştirme çabalarını sekteye uğratmıştır” denildi.
Raporda ayrıca, “Görünümdeki riskler aşağı yönlüdür. Bunlar arasında yurt içinde ve dünyada pandemiden kaynaklı yaşanan olumsuzluklar, iklim değişikliği ile ilişkili afetler, küresel ekonomi düzeyindeki muhtemel fiyat baskıları ve tedarik zinciri kesintileri, gelişmiş ülkelerdeki faiz oranı sıkılaştırma beklentileri ve bunun sonucunda küresel likidite koşullarının sıkılaşması sayılabilir” ifadeleri yer aldı.
PARA VE MALİYE POLİTİKASI ÖNERİSİ
Dünya Bankası’nın Türkiye Baş Ekonomisti Hans Beck konu ile ilgili olarak şunları söyledi:
“2022 ve 2023 yıllarına ilişkin büyüme görünümünün önündeki riskleri azaltabilmek için, kısa vadede ekonomiyi istikrara kavuşturacak ve dikkatleri yeniden Türkiye’nin orta vadedeki büyüme potansiyelinin gerçekleştirilmesine yöneltecek iyi koordine edilmiş para ve maliye politikaları gerekecektir.”
Türkiye’nin küresel rekabet gücünü iyileştirmenin üzerinde odaklanmanın da Türkiye’nin düşmekte olan yabancı doğrudan yatırım gidişatını tersine çevirebileceği ve yabancı doğrudan yatırım seviyesini diğer büyük gelişen piyasalar ile benzer seviyelere yükseltebileceği vurgulan rapora göre, Türkiye ayrıca AB’ye ihracatını etkileyecek olan AB Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması’nın etkilerinin öngörülmesinde ve bunlar doğrultusunda hazırlıkların yapılmasında da ilerleme kaydedecek.