Elektrik Üretim AŞ (EÜAŞ), yerli kömür, ithal kömür, doğalgaz yakıtlı santraller ve yenilenebilir enerji kaynaklı santralleri işleten lisans sahibi özel şirketler ile tedarik lisansı sahibi özel şirketlerden elektrik enerjisi satın alacak.
Kamuya ait elektrik santrali işletmecisi Elektrik Üretim AŞ (EÜAŞ) 1 Nisan 2022-31 Aralık 2025 dönemi için özel şirketlerden elektrik satın alacak.
Türkiye’de elektrik ticaretinin büyük bölümü enerji piyasa işletmecisi EPİAŞ’ta belirlenen fiyatlarla yapılırken, EÜAŞ’ın açtığı ihale ile yeni bir alım kanalı açılmış olacak.
EÜAŞ’tan yapılan açıklamaya göre elektrik üreticileri 18 Mart’a kadar teklif verebilecekler. Alımların yarısından fazlasının yerli kömürden elektrik üreten santrallerden yapılması planlanıyor.
İTHAL KÖMÜRDE 44 MİLYAR KWH’E KADAR
Açıklamada, “1 Nisan 2022-31 Aralık 2025 döneminde yerli kömür, ithal kömür, doğalgaz yakıtlı santraller ve yenilenebilir enerji kaynaklı santralleri işleten lisans sahibi özel şirketler ile tedarik lisansı sahibi özel şirketlerden elektrik enerjisi satın alınacaktır” denildi.
Buna göre yıl boyu baz yük dağılımıyla, yerli kömür yakıtlı santralleri işleten özel şirketlerden 150 milyar kWh’e kadar, ithal kömür yakıtlı santralleri işleten özel şirketlerden 44 milyar kWh’e kadar, doğalgaz yakıtlı santralleri işleten özel şirketlerden de 44 milyar kWh’e kadar elektrik enerjisi satın alınacak.
Yenilenebilir enerji kaynaklı santralleri işleten özel şirketler ile tedarik lisansı sahibi özel sirketlerden de 17.5 milyar kWh’e kadar elektrik enerjisi satın alınacak.
ELEKTRİK TÜKETİMİNİN YÜZDE 20’SİNİ KARŞILAYACAK
Açıklamada ayrıca, çeyrek dönem baz yük dağılımıyla ise, yenilenebilir enerji kaynaklı santralleri işleten özel şirketler ile tedarik lisansı sahibi özel şirketlerden 26 milyar kWh’e kadar elektrik enerjisi satın alınacağı ifade edildi.
Alınacak elektrik miktarı baz alınarak Reuters tarafından yapılan hesaplamaya göre EÜAŞ üreticilerden ortalama 8,555 MW/saate kadar elektrik satın alacak.
EÜAŞ bu tutarın tamamını satın alırsa, bir analistin verdiği bilgiye göre Türkiye’de ortalama elektrik tüketiminin yaklaşık yüzde 20’sini karşılayacak miktarda elektriği tek başına almış olacak.
Düzenleyici kurum EPDK’nın Şubat ayında aldığı bir kararla elektrik dağıtım şirketlerinin, konut ve küçük işletmeler gibi abonelerin tükettiği elektriğin yüzde 50 ila yüzde 90’ını 2025 yılı sonuna EÜAŞ’tan almalarını zorunlu kılınmıştı.
PİYASADA OLUŞAN FİYATLAR ÇOK YÜKSEK
Türkiye’de konutlar başta olmak üzere düşük tüketim yapan abonelerin faturaları kamu tarafından sübvanse ediliyor.
Elektrik fiyatına yıl başında yüzde 120’nin üzerinde zam yapılmış ancak gelen yoğun tepki nedeniyle konutlara ve küçük işletmelere yapılan zam bir miktar azaltılmıştı.
Elektrik fiyatındaki artış bir miktar geri çekilmiş olsa da, elektrik santrallerine satılan doğalgazın fiyatı bir yılda TL bazında yüzde 400’ün üzerinde artırıldı. Diğer başlıca yakıt olan ithal kömürün fiyatı bu ölçekte olmasa da keskin yükseldi.
Reuters’a bilgi veren bir hükümet yetkilisi yakıt fiyatlarındaki keskin yükseliş nedeniyle piyasada oluşan elektrik fiyatının giderek tavan fiyata yaklaştığına ve bazı durumlarda tüketicilere satış fiyatının üzerine çıktığına dikkat çekti.
‘EÜAŞ ALACAK, UCUZ SATACAK’
Özel sektörden bir yetkili ise, elektrik fiyatındaki artışın seçmenin tepkisi nedeniyle faturalara yansıtılamadığını söyleyerek, “Hükümet elektrik faturalarının oy düşüşüne karşılık geldiğini gördü. Bakanlar önce dağıtımcılar olmak üzere özel sektör temsilcilerini topladı. Formül istendi. Elektrik üreticilerinin piyasa takas fiyatından, 1,500-2 bin liradan satmaları artık yok… EÜAŞ alacak, perakende şirketlerine ucuz satacak” dedi.
Aynı özel sektör yetkilisi BOTAŞ’ın sübvansiyonlu sattığı doğalgazdan dolayı zarar etmesine atıfta bulunarak hükümetin zarar edecek yeni bir kamu şirketi istemediğini belirtti.
Özel sektör yetkilisi elektrik fiyatlarındaki sübvansiyonu özel sektörün üstleneceğini, “EÜAŞ’a zarar ettirmeden tek formül (santral sahibinin) elektriği üretim maliyetinden düşük satacak olması” diyerek ifade etti.
TBMM’de dün kabul edilen Nükleer Düzenleme Kanunu’na son anda eklenen bir madde ile yenilenebilir enerji gibi düşük maliyetli enerji kaynaklarından elde edilen gelir ile doğalgaz veya kömür gibi yüksek maliyetli elektrik üretimi desteklenebilecek. (REUTERS)