Edremit OSB'ye Şok Dava! Sulak Alan Zaferi mi?
Balıkesir'in Edremit ilçesinde Akçay Sulak Alanı'na yapılması planlanan Edremit Tarıma Dayalı İhtisas Sera Organize Sanayi Bölgesi (ETDİOSB) projesi, yargıdan dönen bir kararla durduruldu. Balıkesir 1. İdare Mahkemesi'nin yürütmeyi durdurma kararı, çevre savunucularının uzun süren mücadelesini taçlandırdı. Kazdağı Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Derneği'nin öncülüğünde açılan davada, mahkeme imar planlarının iptali talebini haklı buldu.
Sulak Alanlar İçin Umut Veren Karar
2021 yılında başlayan ve Akçay Sulak Alanı'nın OSB'ye tahsis edilmesine karşı yapılan başvurular ve protestolarla dolu süreç, bilirkişi raporunun ardından nihayet sonuç verdi. Mahkeme, projenin durdurulması yönünde karar alarak çevre hassasiyetini ön planda tuttu.
Bilirkişi raporu, ETDİOSB projesinin sulak alanlar ve çevre mevzuatına aykırı olduğunu açıkça ortaya koydu. Raporda yer alan bulgular şu şekilde sıralandı:
- İmar planları RAMSAR Sözleşmesi, Çevre Kanunu ve Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği'ne aykırı.
- Alan, nesli tehlike altındaki türler için hayati öneme sahip.
- Sulak alanın yok edilmesi halinde Edremit Körfezi kirlenme riskiyle karşı karşıya kalacak.
- Proje ekolojik ve ekonomik olarak da uygun değil.
- OSB’nin kurulmak istendiği alan, tarımsal üretim için uygun değil.
Bu değerlendirmeler ışığında mahkeme, yürütmeyi durdurma kararı alarak sulak alanın korunması yönünde önemli bir adım attı.
Akçay Sulak Alanı Neden Bu Kadar Önemli?
Akçay Sulak Alanı, Kadıncık Deresi, Zeytinli Çayı, Edremit Çayı gibi önemli su kaynaklarının birleştiği, zengin bitki ve hayvan türlerine ev sahipliği yapan, Türkiye’deki kuş türlerinin %34’ünün gözlemlendiği bir biyoçeşitlilik alanı olarak biliniyor. Aynı zamanda iklim düzenleyici, karbon depolayıcı ve yer altı sularını besleyen önemli ekosistem hizmetleri sunuyor.
Kadıncık Deresi'nde gözlenen nesli küresel ölçekte tükenmekte olan yılan balıkları, bölgenin korunması gereken doğal miraslarından biri olarak kabul ediliyor. 2024 yılı boyunca yalnızca 8 ayda gözlemlenen 104 kuş türünden 67’si, Bern Sözleşmesi’ne göre mutlak koruma altında bulunuyor.
Yıllar Süren Mücadele Sonuç Verdi
Sivil toplum örgütleri, yerel halk ve doğa savunucuları, sulak alanın korunması için yıllardır bilimsel raporlar hazırladı, suç duyurularında bulundu ve projeye karşı yasal mücadele verdi. Bu çabalar sonucunda:
- 2021 yılında 50 hektarlık alan "Kesin Korunan Alan",
- 100 hektarlık alan ise "Nitelikli ve Sürdürülebilir Koruma Alanı" ilan edildi.
- 2022 yılında ise alan, “Mahalli Önem Haiz Sulak Alan” olarak tescillendi.
Ekim 2024’te hazırlanan kapsamlı Ekosistem Değerlendirme Raporu da bölgenin korunmasının gerekliliğini bir kez daha belgeledi.
Kazdağı Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Derneği, karar sonrası yaptığı açıklamada, "Bugün burada mahkeme kararını uyguluyor, şantiyeye kilit vuruyoruz! Sulak alanlar OSB yeri değil, canlıların yuvasıdır" dedi. Dernek, mahkeme kararının uygulanması ve alanın tamamının “Kesin Korunan Alan” olarak tescillenmesi için Tarım ve Orman Bakanlığı başta olmak üzere tüm yetkili kurumları göreve çağırdı. Ayrıca alanın korunması için kuş gözlem kuleleri, bilgilendirme tabelaları ve tanıtım ofisleriyle donatılması gerektiğini vurguladı.
Edremit OSB projesinin durdurulması, sulak alanların korunması için önemli bir zafer olarak kabul ediliyor. Ancak bu, mücadelenin sonu değil. Çevre örgütleri ve bölge halkı, alanın rehabilite edilerek korunma altına alınması için çalışmalarına devam edecek. Bu karar, benzer projeler için emsal teşkil ederek, doğal alanların korunması konusunda farkındalık yaratılmasına katkı sağlayacak gibi görünüyor. Unutulmamalıdır ki, sulak alanlar sadece kuşların değil, tüm canlıların ve gelecek nesillerin yaşam kaynağıdır.
