Rusya’nın Ukrayna’yı işgali, yıllardır tarafsızlığıyla bilinen İsveç’in NATO’ya yönelik tutumunda hızlı bir değişikliğe yol açtı. Ülkede Cuma günü yapılan bir ankete göre, İsveçlilerin çoğunluğu NATO’ya katılmaktan yana.
İsveç 1814 yılından bu yana herhangi bir savaşta yer almadı. O dönemden bu yana İsveç dış politikasını “askeri ittifaklara katılmama” üzerine inşa etti.
Komşusu olan diğer İskandinav ülkeleri İkinci Dünya Savaşı sırasında işgal edildiğinde bile tarafsız kalan İsveç Soğuk Savaş’ta da bu duruşunu korudu.
VOA Türkçe’de yer alan habere göre, Demoskop adlı bir anket şirketine yaptırılan bir anket, Ocak ayında ülkelerinin NATO’ya katılmasına olumlu bakan İsveçlilerin oranının yüzde 42’den yüzde 51’e çıktığını gösterdi.
Katılmaya karşı olanların oranıysa yüzde 37’den yüzde 27’ye düştü. Ülkede ilk kez bir ankette NATO’ya katılma yanlıları çoğunluk gösterdi.
İSVEÇ, UKRAYNA’YA SİLAH GÖNDERME KARARI ALMIŞTI
İsveç’te iktidarı elinde tutan Sosyal Demokratlar, askeri ittifaklara katılmamanın İsveç’in çıkarlarına en iyi şekilde hizmet ettiğini söyleyerek merkez sağdaki muhalefetin NATO’ya katılma çağrılarına şimdiye kadar direndiler.
İsveç bu ay içinde Ukrayna’ya silah gönderme kararı da aldı. Böylelikle İsveç 1939’dan beri ilk kez savaş halindeki bir ülkeye silah gönderdi.
“NATO’YA KATILMA KARARI ACELEYE GETİRİLEMEZ”
İsveç Savunma Bakanı Peter Hultqvist, NATO’ya katılmanın kolay bir karar olmadığını ve sadece son olaylara dayanarak böyle bir kararın aceleye getirilemeyeceğini söyledi.
Danimarkalı ve İngiliz savunma bakanlarıyla buluştuğu Kopenhag’da düzenlediği basın toplantısında konuşan Hultqvist, “Savunma doktrinini değiştirmek çok büyük bir karar, bir gecede yapılmaz. Bu değişikliği kamuoyu yoklamalarına dayanarak yapamazsınız” dedi.
Ancak İsveç parlamentosundaki üçüncü büyük parti olan İsveç Demokratları Cuma günü, NATO’ya katılma konusunda tutumunu gözden geçirdiğini söyledi. Partinin olumlu bir tutum alması, NATO’ya katılmak isteyenlere mecliste çoğunluğu verebilir.
İsveç Demokratları partisinin dış politika sözcüsü Aron Emilsson İsveç Radyosuna verdiği röportajda, “Şu anda durumu neredeyse saat saat, NATO meselesine, diğer güvenlik politikası işbirliklerine ve neler yapabileceğimize bakarak analiz ediyoruz” dedi.
Emilsson, “Şu anda her şeyin tamamen farklı bir açıdan değerlendirildiği açık” diye ekledi.
İsveç’in merkez sağ muhalefeti uzun süredir NATO’ya üyelik çağrısında bulunuyor ancak Sosyal Demokratlar, Sol Parti, Yeşiller ve milliyetçi İsveç Demokratları bu adıma direniyor.
FİNLANDİYA’DA NATO TARTIŞMASI
Benzer bir değişim, NATO üyesi olmayan Finlandiya’da da yankılanıyor. Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik saldırısını Finlandiya için bir uyandırma çağrısı olarak nitelendiren Finlandiya Uluslararası İlişkiler Enstitüsü Başkanı, yaşananları “Finliler için Avrupa’nın 11 Eylül’ü” diye adlandırdı.
İsveç’te bulunan Uppsala Üniversitesi’nin Rus ve Avrasya Araştırmaları Enstitüsü müdürü Claes Levinsson, ortak askeri tatbikatlar ve malzeme alımlarını içeren İsveç ve Finlandiya arasındaki yakın işbirliğinin, Finlandiya’nın NATO’ya katılması halinde İsveç’in de muhtemelen katılacağı anlamına geldiğini söyledi.
“İsveç NATO’ya katılmaya her zamankinden daha yakın, ancak hem parlamentoda hem de halk arasında önemli bir çoğunluğa ihtiyacı olacak. Bunun için Sosyal Demokratların fikir değiştirmesi gerekecek” diyen Levinsson, NATO’nun üye kabul sürecinin zaman alabileceğini sözlerine ekledi.
İsveç ve Finlandiya hali hazırda NATO ile çok yakın bir işbirliği içindeler. İki ülke de yakın zamandaki NATO zirvelerine davet edildi.
“BAŞVURU KARARI VERİRLERSE ÇOK HIZLI BİR ŞEKİLDE İTTİFAKA KATILABİLİRLER”
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, Ocak ayında İsveç ve Finlandiya için üyelik başvurusunda bulunmaya karar verirlerse “çok hızlı” bir şekilde ittifaka katılabileceklerini söyledi.
Cuma günü yaptığı açıklamada Stoltenberg, NATO’nun koordinasyonu daha da güçlendirmeye karar verdiğini söyledi. Stoltenberg, “Her iki ülke de şimdi krizle ilgili tüm NATO istişarelerine katılıyor” dedi.
Ukrayna’da “özel bir operasyon” yürüttüğünü söyleyen Rusya, İsveç ve Finlandiya’yı NATO’ya katılmamaları konusunda uyardı. Rusya, böyle bir kararın “ciddi askeri ve siyasi sonuçlara” yol açacağını söyledi.
Cuma günü İngiltere Savunma Bakanı Ben Wallace, İngiltere’nin İsveç’i desteklememesinin anlaşılmaz olacağını söyledi.
Wallace, “İsveç aynı ailenin bir parçası, bu yüzden İsveç’in yanında olacağız, hem askeri hem de başka şekillerde desteklemek için elimizden gelen her şeyi yapacağız” dedi.