24 Şubat’ta Rusya Ukrayna’yı işgal etmeye başladığında, sosyal medyada bir görüntü yayılmaya başladı: Rus şair Puşkin’in bir resmi, yedi rakamı ve satırlarca yürüyen insan emojisi… Görselin ne anlama geldiği belli oldu.
Rusya, Ukrayna’yı işgalinde sadece diğer ülkelerin tepkileriyle karşılaşmıyor; aynı zamanda ülkesinden de pek çok insanın protestolarıyla karşı karşıya kalıyor. Ancak Rusya’da 2014’ten beri izinsiz protesto düzenlemek yasak. Ülkede protestolar yasaklandığı için bu kuralın ihlalinde ilk suç için 15 güne kadar gözaltı cezası verilirken suçun tekrarlanması durumunda beş yıla kadar hapis cezası verilebiliyor. Rus aktivistler de çevrimiçi örgütlenmek için çeşitli kodlanmış ifadeler kullanıyorlar.
Yürüyen insan emojileri Puşkin’in resmi ve yedi rakamından oluşan görsel de aslında protesto için Puşkin Medya’nında buluşmak için paylaşılıyor.
İnsan hakları grubu OVD-Info’ya göre, aslında emojilerin kullanıldığı bu şifreli mesaj, yetkililer tarafından çok iyi bilinen ve artık kod olma özelliğini yitirmiş bir görsel.
MESAJI PAYLAŞMAK BİLE CEZA İLE SONUÇLANIYOR
BBC News’e konuşan bir kaynak; hükümet sansürlerinden kaçmanın bir yolu olarak başlayan şeyin neredeyse bir şaka ya da mem haline geldiğini söyledi. Bununla birlikte, bu dili kullanmamanın sonuçları oldukça ciddi de olabilir.
OVD-Info’ya göre, işgalin başlamasından bu yana Rusya genelinde yaklaşık 14.000 kişi, protestolara katıldıkları için gözaltına alındı.
BBC News’e konuşan başka bir kaynak, Moskova’daki bir protestoya katıldığını ve sosyal medyada konuyla ilgili bir paylaşım yaptığını anlatıyor. Ertesi sabah, sivil giyimli memurların, onu kız arkadaşının binasının önünden aldığını ve birkaç gün boyunca gözaltında tutulup yetkililerin yaptığını söylediklerini listeleyen bir belge imzalamaya zorlandığını söylüyor.
Rusya’da sadece söz konusu görsel de kullanılmıyor. BBC News’in haberine göre; 24 Şubat’ta, “Uzun zamandır merkezde yürümedim” yazan bir Rus aktivist de daha açık bir miting çağrısı içeren başka bir hesabın tweetini alıntıladı. Beş gün sonra trene binerken tutuklandı.
14 BİN KİŞİ GÖZALTINA ALINDI
OVD-Info’ya göre, işgalin başlamasından bu yana Rusya genelinde yaklaşık 14.000 kişi, protestolara katıldıkları için gözaltına alındı.
Rusya’da 4 Mart Cuma günü, orduyla ilgili sahte haberlerle mücadele amacıyla bir yasa çıkarıldı. Bu yasanın, 15 yıla kadar hapis cezası da dahil olmak üzere savaş karşıtı protestoları daha da bastırmak için kullanılması bekleniyor. OVD-Info, yeni yasanın yürürlüğe girmesinden bu yana tutuklamaların arttığını söylüyor.
OVD-Info koordinatörü Leonid Drabkin, bağımsız medya kuruluşlarının kapatılması, Facebook’un engellenmesi ve Rusların TikTok’ta paylaşım yapmasına getirilen kısıtlamaların bilgiye erişimi sınırlandırdığını ve insanların korkudan otosansür uygulayabileceğini söylüyor: “Instagram’da artık çok daha az paylaşım yapılıyor. İnsanların bağlantılarının çoğu sosyal medya profillerini silmiş durumda.”
