Tortum Hidroelektrik Santrali’nin özelleştirilmesi sonrası UNESCO Dünya Mirası listesinde olan Tortum Şelalesi dün itibari ile tamamen susuz kaldı. Saniyede 3 metreküp su akması gereken çağlayanda son günlerde yarım metreküp su bırakılıyordu. Şirket, dün itibari ile o suyu da kesti.
Türkiye’nin ilk Hidroelektrik Snatralleri’nden olan Tortum Hidroelektrik Santrali’nin özelleştirilmesi sonrası dünyaca ünlü Tortum Şelalesi’nin suyu dünden itibaren tamamen kesildi. SÖZCÜ’nün günler önce gündeme taşıdığı gelişme sonrası CHP İstanbul Milletvekili Av. Mahmut Tanal, suyu kesilen Tortum Şelalesi’nin yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalmasını Meclis gündemine taşımıştı.
Tanal, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez’in, Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’un, Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli’nin ayrı ayrı cevaplandırması talebiyle TBMM Başkanlığı’na soru önergesi vermişti.
CHP MİLLETVEKİLİ SORU ÖNERGESİ VERMİŞTİ
CHP’li vekil Mahmut Tanal, önerge metninde, UNESCO tarafından Dünya Miras Listesi’ne aday gösterilen Erzurum’daki Tortum Şelalesi’nin, 48 metre yüksekliğiyle Asya ve Avrupa’nın en yüksek şelalesi, dünyanın ise üçüncü yüksek şelalesi konumunda olduğunu hatırlatarak, ayrıca Tortum Şelalesi’nin oluşumu açısından dünyanın ikinci önemli şelalesi olduğunu aktardı.
SÖZCÜ’nün gündeme getirdiği, Türkiye’nin önemli doğal miraslarından birisi olan Tortum Şelalesi’nin, “özelleştirme kurbanı olduğu” haberi sonrası Elektrik Üretim Anonim Şirketi (EÜAŞ) Genel Müdürlüğü’ne ait Tortum Hidroelektrik Santrali’nin işletme hakkını 49 yıllığına devralan Lara HES Enerji adına bir açıklama yapan Avukat Abdulvahap Erdönmez, şelalenin suyunun geçici olarak kesildiğini belirtmişti.
Erdönmez, yaptığı açıklamada, Tortum HES tesisinin 60 yıldır hizmet verdiğini ‘su iletim tüneli ve iletim kanalının’ eski olmasından kaynaklı olarak, beton yapılarda çatlaklar oluştuğunu, çatlakların giderilmesi, kanallarda biriken atıkların temizlenmesi, regülatörlerin, su alma yapılarının ve tünellerin bakıma alınmasının gerektiğini anlattı.
“KANALLARDA BAKIM VE ONARIM YAPILIYOR”
Olası bir facianın önüne geçebilmek için bir çalışma başlatıldığını ifade eden Erdönmez, “Beton yapılardaki çatlakların onarılmaması, kanallarda tıkanmaya sebebiyet veren atıkların temizlenmemesi, regülatörlerin, su alma yapılarının ve tünellerin bakım ve onarımının yapılmaması durumunda barajın taşması, çatlakların zamanla yıkıma sebebiyet vermesi söz konusudur.
Bu durumda çevre halkının canına, malına gelen zararlar yanında doğal güzelliğimiz şelalelimizin göreceği tahribat, doğal yaşamdaki varlıkların göreceği tahribatta büyük olacaktır. Şirketimiz, hali hazırdaki durum itibariyle su iletim tüneli ve iletim kanalındaki çatlaklar, biriken atıklar ve AGİ gözlem istasyonun, sağlıklı hale getirilmesi için alınması gerekli önlemler noktasında Tarım ve Orman Bakanlığı, DSİ 8. Bölge Müdürlüğü, Havza Yönetimi İzleme ve Tahsisler Şube Müdürlüğü, Doğa Koruma ve Sulak Alanlar Şube Müdürlüğü, Erzurum Valiliği, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlükleriyle aylardır irtibat halindedir” dedi.
“NİSAN AYI İÇERİSİNDE 3 METREKÜP SU VERİLECEK”
Erdönmez, şirketin, ilgili kurumlara yapılan başvurular ve verilen müsaadeler dahilinde çalışmaya başladığını belirterek şunları söyledi:
“Tortum Şelalemizi korumak, bölgedeki doğal yaşamın sağlıklı bir şekilde devamlılığını sağlamak ve bölge halkımızın can ve mal güvenliğini sağlamak adına gece gündüz demeden çalışmalar sürdürülmektedir. Bu kapsamda da belli bir süreliğine bırakılan su miktarının azaltılması zorunluluk haline geldiğinden bu önlem alınmak durumunda kalınmıştır. Nisan ayı içerisinde çalışmalar sonlandırılacak olup Tortum Şelalemize gerekli saniyede 3 metreküplük su akımı daha verimli ve sağlıklı bir şekilde sağlanacaktır.”
SORUŞTURMA BAŞLATILDI MI?
CHP İstanbul Milletvekili Mahmut Tanal, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Dönmez ile Tarım ve Orman Bakanı Pakdemirli’ye özelleştirme sonucu Tortum Hidroelektrik Santrali’nin işletme hakkının verildiği özel firmanın, saniyede 3 metreküp yerine sadece yarım metreküp su bıraktığı iddiasının doğru olup olmadığını sordu.
CHP’li vekil, her iki bakana “Tortum Hidroelektrik Santrali’ni işleten özel firmanın, Tortum Şelalesi’ne gelen suyu kestiği, azalttığı, şelaleye yeterli suyu bırakmadığı yönünde sizlere ulaşan şikayet, ihbar var mıdır? Şayet varsa şikayet ve ihbarlar doğrultusunda ne tür bir işlem yapılmıştır?” sorusunu yöneltti.
Tortum Hidroelektrik Santrali’ni işleten özel firmanın, insanlığın ortak mirası Tortum Şelalesi’ne gelen suyu kestiği, azalttığı iddiaları üzerine soruşturma başlatılıp başlatılmadığını soran Tanal, devamında “Şayet soruşturma başlatıldıysa Tortum Şelalesi’ne akan suyun kesildiği, azaltıldığı, şelaleye yeterli suyun bırakılmadığı tespit edilmiş midir? Şayet tespit edilmişse ilgili firmaya ne tür bir yaptırım uygulanmıştır ya da uygulanacaktır?” diye sordu.
Tortum Şelalesi’ne saniyede 3 metreküp su bırakılması konusunda mahkeme kararını soran Tanal, mahkeme kararına uymayan özel firma hakkında hangi adımların atılacağına ilişkin bilgi talep etti.
KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI HANGİ ADIMLARI ATACAK?
CHP İstanbul Milletvekili Tanal, Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’a ise Tortum Şelalesi’ne yeterli su bırakmadığı için şelalenin doğal yapısının bozulduğu, travertenlerin dökülmeye başlandığı yönünde Bakanlığa yapılan ihbar ve şikayetleri, bu ihbar ve şikayetler doğrultusunda yapılan işlemleri sordu.
Tanal, Bakan Ersoy’a şu soruları yöneltti:
– Tortum Hidroelektrik Santrali’ni işleten özel firmanın, akan suyu kesmesi, azaltması nedeniyle Tortum Şelalesi ve çevresinde oluşan tahribat konusunda gerekli incelemeler yapılacak mıdır?
– İnsanlığın ortak mirası olan, ülkemizin tanıtımı ve turizmi açısından önemli bir potansiyeli bulunan Tortum Şelalesi’nin, hidroelektrik santralinin özelleştirilmesinin kurbanı olmaması, korunması için ilgili kurumlarla temasa geçilecek midir?
– Elektrik üretimi için yeterli suyun bırakılmadığı Tortum Şelalesi’nin yok olmaması, daha fazla zarar görmemesi konusunda Bakanlığınız ne tür adımlar atacaktır?
“ŞELALENİN DOĞAL YAPISI VE EKOLOJİK DENGENİN BOZULMAMASI İÇİN SUYUN 12 AY AKMASI GEREK”
Tortum Şelalesi’nin bulunduğu alandaki sosyal tesislerin işletmecisi olan Recep Ata, Tortum Şalelesi’nin son anının fototğraflarını paylaştı. Ata, “Tüm insanlığın ortak malı çağlayanın işte son hali…” dediği fotoğraf ve görüntülerde şelalenin tamamen kurudğu görülüyor. Turizm işletmecisi Ata, “Bu doğa harikasını tanıtmak, turizme kazandırmak, istihdam sağlamak ve bölgemizin kalkınmasına katkı sunmaya çalışıyoruz.
Ancak gelin görün ki bir şirket geliyor, memleketimizdeki en önemli doğa harikasını kendi çıkarları için heba ediyor. Mahkeme kararları gereği 12 ay 24 saat saniyede 3 metreküp su bırakılması gereken asırlık çağlayandan iki gündür su akmıyor. Resmen kurutuldu” dedi.
O ÇAĞLAYAN ASIRLAR SONRA İLK KEZ SUSUZ KALDI
Öte yandan, Elektrik Üretim Anonim Şirketi (EÜAŞ) Genel Müdürlüğü’ne ait Tortum Hidroelektrik Santrali’nin işletme hakkının devredildiği özel firmanın, ‘7 gün 24 saat saniyede 3 metre küp’ su bırakılması gereken Tortum Şelalesi’nin suyunu keseceğini Tarım Orman Bakanlığı 13. Bölge Müdürlüğü Doğa Koruma ve Sulak Alanlar Şube Müdürlüğüne 16 Aralık 20211 tarihinde bildirerek, sakınca olup olmadığını sorduğu ortaya çıktı.
Şirketin, ilgili kurumlardan her hangi bir cevap beklemeden suyu kesmesi ise tepki çekti. Uzmanlar, aylarca susuz kalacak olan şelale ve devamındaki Tortum Çayı havzasında doğal hayat tehlikeye girerken, ekolojik dengenin bozulacağı, çağlayanın travertenlerin de döküleceğini ileri sürüyor.
