Uzun süredir sakinliğini koruyan doların yeniden yükselişe geçmesiyle gözler Kur Korumalı TL Mevduat’a çevrildi. Dolarda 14.50 TL seviyesi Hazine ve Merkez Bankası’na 25 milyar lira maliyet yaratıyor.
Türkiye, uluslararası gerilimin tırmandığı çalkantılı döneme derin bir ekonomik krizin ortasında yakalandı. Enflasyonun yüzde 50’leri bulduğu, Merkez Bankası net rezervlerinin eksi 48 milyar dolar olduğu bir aşamada doları, rezervler ve Kur Korumalı TL Mevduat’la (KKM) dizginlemenin yarattığı risk giderek büyüyor. Hesaplamalara göre şimdiye kadar sisteme giren tasarruf sahiplerinin tümü 14.30 lira üzerindeki her seviyede kur farkı elde edebilecek. Dolarda 14.50 seviyesi devlete 25 milyar lira maliyet yaratacak.
25 MART’TA BAŞLIYOR
Rusya’nın Ukrayna’ya başlattığı askeri harekatın ardından dolarda son iki aydır süren sakin hava bozuldu ve kur 14 lira barajını aştı. Eğer kurlar yükselmeye devam ederse Kur Korumalı TL Mevduat’ın yükü de katlanarak artacak. Sistemde ilk geri dönüşler 25 Mart’tan itibaren başlıyor. Uzmanların hesaplamalarına göre bu tarihte, 14.30 lira üzerinde görülecek her seviye Hazine ve Merkez Bankası için maliyet yaratacak.
KATLANARAK ARTABİLİR
Kur korumalı hesapların 70 milyar liralık kısmı ortalama 11.84 lira kur seviyesinden 23-30 Aralık arası dönemde açılmış. 31 Aralık sonrası ortalama 13.49 lira kur seviyesinden açılan KKM hesaplarının ise 299 milyar TL’den oluştuğu hesaplanıyor. Dolar 14.50 lira seviyesine yükseldiğinde Kur Korumalı TL Mevduat sistemi devlete yaklaşık 25 milyar liralık maliyet yaratıyor. Kurda bu seviyenin üzerinde görülebilecek her 50 kuruşluk yükseliş maliyete 17 milyar lira daha yük bindiriyor.
Savaşın derinleşmesi tüm hesapları bozar
Investing.com analisti Şenay Şerefoğlu, “Güçlü bir döviz rezervine sahip olamamamız, yüksek enflasyon ve cari açık gibi temel nedenler TL’yi zayıf kılıyor” dedi. Bu yıl içinde cari fazla verme hedefindeki en büyük dayanak da turizm gelirleriydi. Şerefoğlu, Rusya ve Ukrayna’dan kaynaklı turizm gelirlerine dikkat çekerek, “Bölgedeki savaşın boyutunun derinleşmesi Türkiye’nin de hesaplarında şaşma anlamına gelir. Ayrıca jeopolitik risklerle yükselen kur, KKM uygulamasına da ek yük bindiriyor” yorumunu yaptı.
HESAPLAMA NASIL YAPILDI?
Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın son açıkladığı Kur Korumalı TL Mevduatlar’da biriken 452 milyar TL hesaplamada baz alındı. 13.26 lira olarak tespit edilen ortalama dolar kuru esas alınmıştır. 3 aylık faiz geliri ise tahmini yüzde 4 olarak belirlenirken, tüm stokun vadesinin aynı gün sona erdiği varsayımı ile yaratacağı toplam yük hesaplanmış olup, hesaplanan maliyet tablosu +/- %2 hata payı içermektedir.
Vergi avantajı için döviz bozdular
Rusya’nın Ukrayna’yı işgale başlamasıyla 14.6853 lirayı gören gören dolar, dün günü 13.8500 liradan tamamladı. Dün şirketlerin vergi beyannamelerinin son günüydü. Kurdaki geri çekilmede Kur Korumalı Mevduat’a geçerek vergi avantajından yararlanmak isteyen şirketlerin döviz satışının da etkili olabileceği belirtildi. Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi ise günü yüzde 5.46 primle 1.952 puandan tamamladı.
