Vatandaşın ve piyasaların gözü yarın TÜİK tarafından açıklanacak enflasyon rakamlarına kitlendi. Tahminler yıllık enflasyonun yüzde 50’ye yaklaşacağını gösterirken kimi tahminler yüzde 50’nin üzerinde gerçekleşti. İşte ekonomistlerin son enflasyon tahminleri…
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ocak ayına ilişkin tüketici fiyatları endeksi (TÜFE) ile üretici fiyatları endeksi (ÜFE) verilerini yarın saat 10.00’da açıklayacak.
Aralık tüketici enflasyonu yıllık yüzde 36,08, aylık yüzde 13,58 artış gösterirken bazı tahminler ocak ayı enflasyonunun yıllık bazda yüzde 50’yi aşacağı yönünde. Öncü tahminler enflasyondaki artışın yüzde 50’ye yaklaşacağı sinyalini verirken enflasyon öncesi TÜİK Başkanı’nın görevden alınması dikkat çeken bir gelişme oldu.
ZAMLAR MALİYETLERE BASKI YAPIYOR
Analizlere göre, artan enerji maliyetleri ve vergi zamları ile 2021 yılı sonunda yaşanan finansal dalgalanmanın maliyetlere ek yükler getirmesi enflasyondaki artışın sürmesine sebep olacak.
Geçtiğimiz yıl Merkez Bankası’nın toplamda 500 baz puan faiz indirimi yaparak politika faizini yüzde 14’e çekmesi sonrası Türk lirası yıl içinde yüzde 44 değer kaybetmişti. Bu kur şoku pek çok üreticinin maliyetlerinde fahiş artışlara sebep oldu.
Ayrıca 2022 Ocak ayında değişik abone grupları için elektrik tarifelerinde yüzde 52 ile yüzde 125 arasında, doğalgazda ise yüzde 15 ile 50 arasında değişen oranlarda artışa gidildi. Ayrıca akaryakıt fiyatlarına da sürekli zam gelmeye devam ediyor.
Bunun yanında asgari ücret yüzde 50 seviyesinde arttırılırken sigara ve alkol grubundan alınan Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) yüzde 47 artırıldı.
ÖNCÜ VERİLERDE BÜYÜK ARTIŞ
Enflasyonun öncü verileri kabul edilen İstanbul Ticaret Odası İstanbul Ücretliler Geçinme İndeksi bir önceki aya göre yüzde 13,78, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 50,91 arttı. Buna göre, İstanbul’da 2002 yılından bu yana en yüksek yıllık enflasyon kaydedildi.
Bir başka öncü veri olan Türk-İş açlık ve yoksulluk sınırı araştırmasındaki sonuçlar da tüketici fiyatlarındaki artışa dikkat çekti. Ankara’da yaşayan dört kişilik bir ailenin “gıda için” yapması gereken asgari harcama tutarı bir önceki aya göre rekor bir artışla yüzde 25,75 oranında gerçekleşti. Gıda enflasyonunda son on iki ay itibariyle artış oranı ise yüzde 54,96 oldu.
REUTERS ANKETİ
Bu gelişmelerle birlikte Reuters anketine göre, enflasyonun son 20 yılın zirvesine yükselmesi bekleniyor. TL’nin birikimli değer kayıpları, asgari ücret zammı ve artan enerji fiyatları ile birlikte TÜFE’nin ocak ayında neredeyse 20 yılın zirvesi olan yüzde 46,68’e yükselmesi bekleniyor.
Reuters’ın 17 katılımcıyla gerçekleştirdiği ankette ocak ayı için yıllık enflasyon tahminleri yüzde 40 ila yüzde 52,19 arasında değişti. TÜFE en son Nisan 2002 döneminde yüzde 52,7 artış kaydetmişti. Aylık enflasyonun ise yüzde 9,80 seviyesinde gerçekleşmesi beklenirken tahminler yüzde 6.9 ila yüzde 13.72 bandında yer aldı.
Reuters anketinde 2022 yılsonu enflasyon tahmin medyanı ise yüzde 35 seviyesinde oluştu. Tahminler yüzde 27,60 ila yüzde 42 bandında yer aldı.
FOREKS ANKETİ
Foreks anketinde ise ocak ayı enflasyonuna ilişkin medyan tahmin 19 ekonomist ile düzenlediği ankete göre, TÜFE’de Ocak ayı ortalama tahmin yüzde 9,86 artış olurken, yıllık veride ise medyan tahmin yüzde 46,95, ortalama yüzde 47,01 olarak gerçekleşti.
TÜFE’de aylık en yüksek ve en düşük artış beklentileri sırasıyla yüzde 13,72 ve yüzde 6,52 şeklinde oluşurken, yıllık tahminler aynı sıralama ile yüzde 52,19 ve yüzde 42,56 oldu.
BLOOMBERG ANKETİ
Bloomberg anketinde ise medyan beklenti ocak ayında tüketici fiyatlarının aylık yüzde 9,4, yıllık ise yüzde 45,5 seviyesinde artması yönünde gerçekleşti.
25 kurumun katılımıyla gerçekleştirilen ankette ocak ayı enflasyonu için en düşük beklenti aylık yüzde 5,8, en yüksek beklenti yüzde 13,72 olarak kaydedildi.
Ankette “Yıl içinde zirve hangi ay ve hangi seviyede görülür?” sorusuna yanıt veren 20 kurumun medyan beklentisi yüzde 55 oldu. Bu soruya karşılık olarak en düşük zirve tahmini yüzde 45, en yüksek zirve tahmini ise yüzde 62,2 seviyesinde belirlendi. Katılımcıların zirvenin ne zaman görüleceğine ilişkin beklentilerinin dağılımında çoğunluk Mayıs ayına işaret etti.
Yıl sonu enflasyon tahmini ise 21 kurumun katılımıyla yüzde 32,85 seviyesinde kaydedildi. Bu veriye ilişkin en düşük tahmin yüzde 22, en yüksek tahmin ise yüzde 37 oldu.
YATIRIM KURULUŞLARINDAN TAHMİNLER
Gedik Yatırım tarafından yayınlanan bültene göre yıllık enflasyonun ocak ayında yüzde 46,70 seviyesine çıkacağı öngörülürken, HSBC Portföy Başekonomisti İbrahim Aksoy tarafından yayımlanan yatırım bülteninde ocakta yıllık enflasyonun yüzde 48,7’ye ulaşacağı yönünde tahminde bulunuldu.
Tera Yatırım Başekonomisti Enver Erkan ise Reuters’a yaptığı değerlendirmede politika faizinin arttırılmayacağı varsayımıyla önümüzdeki dönemde enflasyon seviyesinin reel faizi eksi bölgeye itmeye devam edeceğini belirtti. Erkan “Enflasyonun yıl içinde yüzde 50’yi aşacağını öngörüyoruz. Şubat ve Mart ayında yüksek gerçekleşen enflasyonun ardından zirve noktasının Mayıs ayında olabileceğini düşünüyoruz” dedi.
ENFLASYON ÖNCESİ BAŞKAN DEĞİŞİMİ
Piyasanın ve vatandaşın gözü enflasyon rakamlarındayken TÜİK Başkanı Sait Erdal Dinçer’in enflasyon açıklanacağı hafta görevden alınması bu dönemde en çok dikkat çeken gelişme yaşandı. Hafta sonu Resmi Gazete’de yayımlanan karara göre, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Başkanı Prof. Dr. Sait Erdal Dinçer, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından görevden alındı.
Son dönemde TÜİK’in açıkladığı enflasyon verileri de tartışma konusu olmuş, CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun TÜİK binasına gitmesi ve içeri alınmaması kamoyu gündemine oturmuştu.
