Unutkanlık modern çağın yaygın sorunlarından biri… Peki bu durum ne zaman masum, ne zaman tehlike işaretidir? İşte Prof. Dr. Uludüz’den risk seviyenizi belirleyebileceğiniz 14 maddelik test…
Dünyada her gün binlerce kişiye demans teşhisi konuyor ve bu sayı her geçen yıl katlanarak artıyor. Her ne kadar demans hastalarının büyük bir çoğunluğunu yaşlı yetişkinler oluşturuyor olsa da bu tarz bir problem gençlerde ve hatta çocuklarda bile görülebilir… ‘Hafıza problemleri zamanla ilerliyor ve ilerledikçe de bilişsel becerilerinizde ciddi azalmalar görüyorsanız bu durum sandığınızdan çok daha önemli bir sorunun habercisi olabilir’ diyen Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Derya Uludüz, unutkanlık sorunu yaşayanlara yol gösterecek bir test hazırladı… İşte sorular ve değerlendirmeleri…
SİZ HANGİ RİSK GRUBUNDASINIZ?
Aşağıdaki soruları kendiniz veya yakınınız için cevaplayabilirsiniz… Bu test verdiğiniz cevaplar doğrultusunda olası risk için size ipuçları sunar…
1-Zaman zaman haftanın hangi günü olduğunu unuturum.
(0) Doğru (1) Yanlış
2-Bazen bir şey ararken, aradığımı unuttuğum olur.
(0) Doğru (1) Yanlış
3-Arkadaşlarım ve ailem artık eskisinden daha fazla unutkan olduğumu düşünüyor.
(0) Doğru (1) Yanlış
4-Bazen arkadaşlarımın isimlerini unutuyorum.
(0) Doğru (1) Yanlış
5-Yazmadan iki basamaklı sayıları eklemek ve çıkarmak benim için zordur.
(0) Doğru (1) Yanlış
6-Randevularımı unuttuğum için sık sık kaçırırım.
(0) Doğru (1) Yanlış
7-Genellikle enerjim düşüktür.
(0) Doğru (1) Yanlış
8-Küçük sorunlar beni eskiye göre daha fazla üzer.
(0) Doğru (1) Yanlış
9-Bir saat bile konsantre olmak benim için zordur.
(0) Doğru (1) Yanlış
10-Anahtarlarımı sık sık nereye koyduğumu hatırlamam.
(0) Doğru (1) Yanlış
11-Yapacaklarımı ve söylediklerimi sık sık unutur tekrar ederim.
(0) Doğru (1) Yanlış
12-Daha önce gittiğim bir yere giderken bile bazen kaybolurum.
(0) Doğru (1) Yanlış
13-Bazen yapmaya çalıştığım işi unuturum.
(0) Doğru (1) Yanlış
14-Kendimi zihinsel olarak daha aktif hissetmek için kafeine bağımlıyımdır.
(0) Doğru (1) Yanlış
0-4 puan yüksek risk
Bilişsel rezerv ve unutkanlık ölçeği uygulamasına verdiğiniz cevaplar ışığında yapılan değerlendirmede yüksek risk grubundasınız. Ancak risk düzeyinizin fazla olması ileride Alzheimer demans gibi dejeneratif hastalıklarla karşılaşacağınız anlamına gelmez. Ancak şu anki durumunuz gelecekteki olası sıkıntılarınız için tedbir almanızı gerektiren ipuçlarının varlığına işaret eder. Nörolojik özen prensipleri içinde unutkanlık konusunda nöroloji hekiminizle beyin sağlığı planlaması yaparak olası sıkıntıları yavaşlatmak ya da kontrol altına almak mümkündür. Erken farkındalık, alınacak kolay tedbirler ve doğru yaşam tarzı alışkanlıkları bu risk miktarını önemli ölçüde azaltmanıza ve kontrol altında tutmanıza katkı sağlayacaktır. Yapılan son çalışmalar açık hava yürüyüşlerinin, Akdeniz tipi beslenmenin, mineral enerji dengesinin ve stres faktörlerinin kontrol edilmesinin koruyucu olduğuna dair kanıtlar sunmaktadır.
5-9 puan orta risk
Bilişsel rezerv ve unutkanlık ölçeği uygulamasına verdiğiniz cevaplar ışığında yapılan değerlendirmede orta risk grubunda olduğunuz düşünülmektedir. Alacağınız erken tedbirler sağlıklı yaşlanma için önemli olacaktır. Son yıllarda yapılan araştırmalar erken dönem tedbirlerin bilişsel gerileme ve olası istenmeyen sağlık sorunlarının önüne geçilmesinde değerli kanıtlar sunmaktadır. Yapılan çalışmalar genel sağlıkla ilişkili faktörlerin demans ve bilişsel gerileme riskini azaltabileceğini göstermektedir. Bu faktörler arasında düzenli fiziksel aktivite, sağlıklı beslenme ve yaşam boyu öğrenme yoluyla beyninizi aktif tutma yer alır. Genel sağlığınızı iyileştirmek için sigara içmekten kaçının, yüksek tansiyon, yüksek kolesterol ve diyabet dahil olmak üzere fiziksel risk faktörlerini kontrol altında tutun, sebze, meyve ve protein, özellikle de Omega-3 yağ asitleri içeren besinlerden zengin olan Akdeniz diyeti gibi dengeli bir diyet yapın. Aerobik egzersiz dahil olmak üzere fiziksel ve sosyal olarak aktif olun. Hafıza becerileri gibi düşünme (bilişsel) becerilerini kullanın, bol bol bulmaca çözün, sesli kitap okuyun, puzzle yapın. Stres miktarınızı kontrol edin. Sosyal ilişkilerinizde daha aktif olun ve bol bol sevdiklerinizle vakit geçirerek kahkaha atın.
10-14 puan düşük risk
Bilişsel rezerv ve unutkanlık ölçeği uygulamasına verdiğiniz cevaplar ışığında yapılan değerlendirmede düşük risk grubunda olduğunuz düşünülmektedir. Genetik yatkınlık, stres düzeyiniz, yaş, cinsiyet, yaşam tarzı alışkanlıkları bakımından uzak gelecekte beyin sağlığınızı riske edebilecek Alzheimer, demans benzeri nörolojik hastalıklarla karşılaşma ihtimalinizin düşük olduğu söylenebilir. Ancak unutulmamalıdır ki hastalık sakin bir havada aniden kopan fırtına gibidir. Sağlıklı beslenme, düzenli uyku, haftada en az 150 dakikalık fiziksel egzersiz, tatminkar sosyal ilişkiler sağlıklı yaşlanma sürecine katkı sağlayacağı gibi zihinsel sağlığınızın biyolojik sağlığınızla paralel gitmesini sağlayacaktır.
