Turizm Restoran Yatırımcıları ve Gastronomi İşletmeleri Derneği Başkanı Kaya Demirer, elektrik ve doğalgaz faturalarının sektörde şok etkisi yarattığını söyledi. Toplam giderlerinin cironun yüzde 6’sını geçmemesi gerekirken son zamlarla birlikte yüzde 13’lere ulaştığını anlatan Demirer, işletmeleri yeni bir zarar dalgasının beklediğini belirtti.
Yüksek elektrik ve doğalgaz faturalarının restoranları zorladığı, sektörün bu süreçten daralarak çıkacağı belirtiliyor.
Sozcu.com.tr’ye konuşan Turizm Restoran Yatırımcıları ve Gastronomi İşletmeleri Derneği (TURYİD) Başkanı Kaya Demirer, “2022 başı ile enerji fiyatlarına gelen bekletilmiş zamlar tüm sektörler gibi bizlerde de ciddi bir şok etkisi yarattı” dedi.
Demirer, “Zaten iki yıldır pandemi etkisi ile büyük zarar gören sektörümüzün yeni bir zarar dalgası ile karşılaşacağı öngörülmektedir” diye konuştu.
Tüm Restoranlar ve Turizmciler Derneği (TÜRES) Başkanı Ramazan Bingöl ise, en az zararı alabilmeleri için her işletmenin kendine göre tedbir almaya başladığını; bazılarının çalışma saatlerini değiştirip bazılarının da part time elemanlar çalıştırdığını, üç katlı işletmelerin bir katını çalıştırarak yola devam ettiğini anlattı.
Kaya Demirer
‘FİYATLARA YANSITILMASI KAÇINILMAZ ZORUNLULUK’
Bingöl, sozcu.com.tr’ye yaptığı açıklamada, özellikle enerjideki zamlar sonrası menü fiyatlarının yüzde 10-50 aralığında arttığını aktarmıştı.
Demirer de, maliyetlerindeki artışın fiyatlara yansıtılmasının kaçınılmaz bir zorunluluk olduğunu vurguladı.
“Her işletme gibi kâr amaçlı kurulan yatırımların oluşan maliyet artışını sattığı mala yansıtması kaçınılmaz bir zorunluktur” diyen Demirer, “Fakat sektörümüzde menülere yansıması gereken maliyet artışlarının hemen ertesi gün yansıtma şansımız olamamaktadır. Alım gücü, genel fiyat parametreleri zamanlama çok önem arz etmektedir” dedi.
‘EN ÇOK ALT VE ORTA KESİM ETKİLENİYOR’
Demirer’in verdiği bilgiye göre, dünyada bir yiyecek ve içecek işletmesinin iletişim, elektrik, doğalgaz gibi giderlerinin toplamının, toplam cironun yüzde 6’sını geçmeyecek şekilde olması gerekiyor. Ancak Demirer, Türkiye’de son zamlarla birlikte bu giderlerin toplamının aylık cironun yüzde 11-13’lerine ulaştığı anlattı.
Bu durumdan en çok etkilenen segmentin ise alt ve orta kesim müşterilere hizmet veren işletmeler olduğu bilgisini veren Demirer,
“Sermaye yapısı olarak daha kısa vadeli hatta günlük alım yapan bu işletmelerin sermaye birikimleri de az olduğundan ürün satış maliyetlerini hızlı bir şekilde değiştirmeleri gerekmektedir. Bu da piyasa dengeleri içinde kolay olmamakta ve müşteri tarafından da kolay anlaşılabilir bir durum değildir” diye konuştu.
‘ZOR BİR SÜREÇ, SEKTÖR KÜÇÜLEBİLİR’
“Girdilerdeki artışa etki edemeyen işletmeler ya personelinden ya da porsiyonlarında azaltmaya gidip fiyatı sabit tutmak isteyecektir ki bu sürdürülebilir bir durum değildir” diyen Demirer, şöyle devam etti:
“Bu bilince sahip işletmeler fiyatlarını hızla artırmayı tercih edeceklerdir ve bunun sonucunda da istemeyerek alım gücü de zayıflayan müşterinin tepkisine sebep olacaktır. Özetle yine sektörümüzü çok zor bir süreç beklemektedir ve bu süreçte maalesef sektör daralma ile karşılaşabilecektir.”
